Değer kaybı konusunda geçmişte yaş , km ve kullanım tarzı şeklinde sınırlama ve yasak gelmiş bunu gerek danıştay ve sonrasında anayasa mahkemesi mülkiyet hakkına ihlal ve diğer gerekçeler ile iptal etmişti.
Fakat bu iki konu hakkında mevzuatta bir açıklık olmadığı herkes tarafından biliniyor.
Her fırsata dile getirdiğim bir durum var. Türkiye cumhuriyeti devleti hukuk devletidir.
Hukuk “Normlar Hiyerarşisi “ üzerine kurulur. Bunlar;
“Anayasa, usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşmalar, kanun, kanun hükmünde kararname,tüzük, yönetmelik ve adsız düzenleyici işlemlerden (kararname, karar, tebliğ, sirküler, genelge, özelge, ilke kararı, esaslar, yönerge, talimat, duyuru,statü vb.) birden çok normdan oluşmaktadır.”
Sigortacılığı sigorta hukukundan ayıramazsınız. Bu hiyerarşi içinde her alt hukuk kuralının üst kurala uygun olması gerektiği ve koruyucu hükme sahip kanunların uyumunun bozulmaması için ; özel kanun olan 5684 sayılı sigortacılık ve 2918 sayılı karayolları trafik kanunu ile getirilen hükümlerin üst norm ile uyum içinde olması istenir.
Geçmişte bu hatalar idare tarafında vatandaş aleyhine sigortacı lehine yapıldığından sektöre güven oldukça zayıflamış ve sigortalılık oranı düşmüştür.
Sağlam ve güçlü hukuk sistemi verilecek sözlerin teminatı olmalıdır.
İşte o zaman başta yerli sonra yabancı sermaye güven içinde yatırım yapıp ülkeye değer kazandıracaktır.
Hukuk hakkında bu bilgileri verdikten sonra başlıkta yer alan soruların cevabını aramaktayız.
Mevzuatta aynı yerden ikinci kez hasar alındığında değer kaybı olmaz diye bilgi yok.
İşte yukarıdaki hukuk kaynakları içinde bulamaz isek mahkemede hakim hukuk yapacak ve sorunu açıklığa kavuşturacaktır.
Hakimin kural koyma yetkisi Medeni Kanun’un 1.maddesinde düzenlenmiştir. “Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa hakim, örf ve adet hukukuna göre; bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.”
Mahkemeler, bölge adliye mahkemesi kararları (BAM) ve nihayetinde yargıtay kararları sorunların çözümünde önemli bir açığı kapatmaktadır.
AYNI YERDEN HASAR OLURSA DEĞER KAYBI OLMAZ.
17. Hukuk Dairesi 2017/1807 E. , 2018/3201 K.
“... davacıya ait aracın söz konusu kaza öncesinde karıştığı trafik kazaları nedeniyle yine aynı bölgeden hasar gördüğünden değer kaybı olmayacağına ilişkin bilirkişi raporuna dayanarak, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde, usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 4,50 TL kalan onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına 22.3.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.”
Benzer bir karar için bknz 17. Hukuk Dairesi 2016/17606 E. , 2017/8884 K.
AYNI YERDEN HASAR OLURSA DEĞER KAYBI OLUR .
İSTANBUL BAM 8. HUKUK DAİRESİ DOSYA NO:2022/427 Esas NO:2025/856 Karar
“...bu husus dikkate alındığında onarım bedelinin KDV dahil 27.586,90-TL olduğu, davaya konu kazadan evvel 4 ayrı hasarı bulunduğu, 23.01.2012 tarihli kazada alınan hasar ile davaya konu kazada oluşan hasarın aynı bölgeye ilişkin olduğu, geçmiş kazanın şekli ve niteliği dikkate alındığında dava konusu hasar kalemlerinden değer kaybına etkisi olan parçaların önceki kazada da hasara uğramış olması nedeniyle değer kaybı oluşmayacağı, davacının, aracından 5 gün süre ile yararlanamayacağı, davacı tarafça talep edilen günlük 250,00-TL ikame bedelinin rayiçlere uygun olduğu ve davacının 1.250,00-TL ikame araç zararı oluştuğu kanaatine varıldığının bildirildiği görülmüştür.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına, mahkemece alınan dosya kapsamında bulunan tüm raporları irdeleyen, kazanın oluş şekli ve hasar ile uyumlu, denetime açık, ayrıntılı, açıklayıcı ve gerekçeli nitelikte olduğu anlaşılan bilirkişi raporunun hasar miktarı yönünden hükme esas alınmasında isabetsizlik bulunmamakta ise de, davaya konu araç, daha önce aynı bölgeden hasarlanmasına neden olan birden fazla kazaya uğramakla birlikte, aracın marka ve modeli, kaza tarihi itibariyle kilometresi göz önüne alındığında 2.500,00-TL değer kaybı oluşacağı anlaşılmakla, davacı vekilinin değer kaybı tazminatı talebinin de kabulüne karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile değer kaybı tazminatı talebinin reddine karar verilmesi isabetsiz olup, davacı vekilinin bu hususa ilişkin istinaf talebi yerindedir. “
ÇEKME BELGELİ, AĞIR HASAR KAYITLI ARAÇTA SONRAKİ HASARINDA DEĞER KAYBI OLMAZ.
4. Hukuk Dairesi 2023/11207 E. , 2024/11443 K. 21.11.2024 T.
"...dosyanın hasar konusunda uzman yeni bir makine mühendisi bilirkişiye tevdii ile kazalı aracın markası, modeli, yaşı ve hasarın boyutu birlikte irdelenmek suretiyle, kaza tarihinde hasarlı aracın tamirinin ekonomik olup olmadığı, ekonomik ise, hasar bedeli, ekonomik değil ise kaza tarihindeki ikinci el satış bedeli ile kazadan sonraki hurda (sovtaj) değerinin tespit edilmesi, belirlenen rayiç değerden de aracın hurda bedeli indirilmek suretiyle davacının gerçek zararının tespiti yönünden ayrıntılı, gerekçeli, denetime açık bir rapor alınması, aracın pert olarak değerlendirilmesi halinde ayrıca değer kaybı oluşmayacağı hususu da göz önünde bulundurularak ve dosyadaki tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru görülmediği, kabule göre somut olayda; dosya içerisinde davalı ... "
17. Hukuk Dairesi 2015/19181 E. , 2016/4684 K.
"...mahkeme tarafından da hükme esas alınan uzman bilirkişi raporu ile belirlenen 1.500,00 TL'lik araç değer kaybının davalılardan tahsiline hükmolunmuştur. Oysa, dosya kapsamına göre dava konusu aracın tramer sorgulamasında daha önce 35.000,00 TL hasar kaydı mevcut olduğu ve çekme belgeli, olarak perte ayrılmış olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, davacı aracının daha önce pert total işlemi görmüş olması nedeniyle davacının araç değer kaybı talep edemeyeceği gözetilerek bu alacak kalemi yönünden davacı talebinin reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir."
Bu konu anayasa mahkemesi önüne gitmiş fakat iptal edilmemiştir.
(19/06/2021 tarihli İCRA VE İFLÂS KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN ile eklenmiş 14/02/2023 resmi gazetede yayınlanan Anayasa Mahkemesi 2021/82 E., 2022/167 K., 29/12/2022 T ile iptal EDİLMEMİŞTİR.)
2918 Say Karayolları Trafik Kanunu 92/L maddesi ile teminat dışı olduğu görülmektedir.)
Sigortacılık; hukuk ve güven işidir.
Kazasız belasız iyi sürüşler dilerim.
